Patywa
Patywa (pacziwa, patiw) – w kulturze romskiej oznacza honor, dobrą sławę, a także szacunek dla innych. Osoba określana tym mianem cieszy się bardzo dobrą opinią w grupie i jest autorytetem.
Zgodnie z romskimi obyczajami osobę taką (niezależnie od płci i wieku) należy szanować w uznaniu za to, że nigdy nie złamała romskiego prawa i nie była osądzana.
Patywa to nie tylko stan, w jakim znajdować się może człowiek, ale i czynność wywołana pod wpływem tego stanu. Wspólne spożywanie posiłków i spędzanie czasu przy stole jest oznaką patywa, wyrazem zaufania, szacunku, solidarności grupowej. Już pojawienie się kawy (bądź jej brak) na stole podczas wizyty świadczy o patywa. Brak poczęstunku sugeruje odrzucenie.
Słowem patywa określa się również spotkania honorujące gości, połączone z muzyką, śpiewem, jedzeniem i piciem w obfitości. Uczty o charakterze patywa mogą towarzyszyć przypadkowym spotkaniom, ale są również stałym elementem obrzędowym, związanym z przyjęciem do kumpanii, weselem, chrzcinami, stypą (pomana). Kiedy odbywana jest patywa związana z uhonorowaniem gościa bądź będąca oznaką prestiżu i godności organizatora, nikt nie powinien zostać pominięty czy osamotniony, wszyscy winni być obdarzeni życzliwością i traktowani z szacunkiem bez względu na pozycję w grupie.
Patywa to przede wszystkim stan czystości fizycznej, duchowej i moralnej przeciwstawny do stanu skalania. Stąd ważny jest przebieg uczt, styl zachowania, przemawiania, okazywania szacunku, wstrzemięźliwości w relacjach.
Bibliografia:
- J. Balkowski, M. Różycka, Romowie-Roma-Romani, Fundacja Integracji Społecznej Prom, Wrocław 2008.
- A. Bartosz, Nie bój się Cygana. Na dara Romestar, Sejny 2004.
- J. Ficowski, Cyganie na polskich drogach, Kraków 1985.
- A. J. Kowarska, Polska Roma. Tradycja i nowoczesność, Warszawa 2005.
- A. Mirga, L. Mróz, Cyganie. Odmienność i nietolerancja, Warszawa 1994.